Ο ευεργετισμός αποτέλεσε ένα φαινόμενο που αναμφίβολα επηρέασε τη διαμόρφωση πολλών πτυχών του νέου ελληνικού κόσμου. Η παρουσία του από τα προεπαναστατικά χρόνια μέχρι τις πρώτες δεκαετίες του εικοστού αιώνα αναδεικνύει όχι μόνο τη διάρκειά του, αλλά και τις διαφοροποιήσεις του ίδιου του φαινομένου και της νοοτροπίας των ευεργετών.
Πέρα από την ορατή και αναμφισβήτητη συμβολή του ευεργετισμού σε διάφορους τομείς της κοινωνικής και οικονομικής ζωής, η παρουσία και η δράση των ευεργετών επηρέασε σημαντικά τις αντιλήψεις της κοινωνίας για τον ρόλο του κράτους, για τη διασύνδεση κράτους και ατόμου, οικονομίας και πολιτικής, για τη διαμόρφωση, εντέλει, ποικίλων κοινωνικών προτύπων. Παρά την πολυδιάστατη φύση του και την αναμφισβήτητη συμβολή του στη νεοελληνική ιστορία, το φαινόμενο δεν έχει μελετηθεί επαρκώς σε όλες τις πτυχές του, ούτε έχει αντιμετωπιστεί συνολικά με τα σύγχρονα εργαλεία της ιστορικής ανάλυσης.
Το Μουσείο Μπενάκη, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για τα πενήντα χρόνια από τον θάνατο του ιδρυτή του, του Αντώνη Μπενάκη, οργάνωσε το 2004 μια Ημερίδα με τίτλο "Το φαινόμενο του ευεργετισμού στη νεότερη Ελλάδα". Στην Ημερίδα εκείνη συμμετείχαν ιστορικοί, μελετητές του φαινομένου, οι οποίοι επικεντρώνοντας την έρευνά τους σε συγκεκριμένα ζητήματα, κατέθεσαν απόψεις που πιστεύουμε ότι συνεισφέρουν στην περαιτέρω μελέτη του θέματος. Τα Πρακτικά της εκδήλωσης αυτής, τα οποία παρουσιάζουμε σήμερα, θεωρούμε όχι μόνο ότι συνοψίζουν σε ένα βαθμό τις κατακτημένες γνώσεις, αλλά και ότι προωθούν τη σχετική έρευνα.
(από τον πρόλογο του Δημήτρη Αρβανιτάκη)